آغاز محاکمه تاریخی دیوان کیفری بین المللی

مقر دیوان کیفری بین المللی در لاهه هلند، امروز شاهد یک محاکمه تاریخی و دوران ساز بود. محاکمه «احمد الفقی المهدی» به اتهام ارتکاب جرم جنگی حمله عمدی به اموال فرهنگی در شهر کهن «تیمبوکتو» در شمال مالی در سال 2012 میلادی. این اولین بار است که دیوان کیفری بین المللی، نابودسازی میراث فرهنگی را به مثابه یک جرم جنگی تحت پیگرد قرار می دهد. «الفقی المهدی» که عضو گروه «انصارالدین» وابسته به القاعده می باشد، از آپریل تا سپتامبر سال 2012 میلادی مسوول «حسبه» شهر تیمبوکتو بوده است. وی در دوران زعامت خود به صورت مستقیم در تخریب ده آرامگاه مذهبی که همه ان ها- به جز یک مورد- در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده بودند نقش داشته است.

متهم در ابتدای جلسه دادرسی با ابراز ندامت از آسیبی که مردم تیمبوکتو و مالی زده است مسوولیت و گناهکاری خود را مورد پذیرش قرار داد و برای اولین بار در تاریخ دیوان کیفری بین المللی پرونده ای که متهمش به گناهکاری اش اعتراف می کند را رقم زد. 

دادستان دیوان کیفری بین المللی در سخنان خود در اولین روز از جلسه دادرسی «احمد الفقی» در سخنان مهمی ابراز داشت که تخریب این ارامگاه های مذهبی نه تنها بخشی از هویت شهر تیمبوکتو بلکه بخشی از هویت مالی و حتی افریقا و جامعه جهانی بوده است.  خانم فاتو بن سودا در بیانات خود نزد دادرسان دیوان تاکید نمود که شاخصه زمانه ما خشم ویرانگری است که دست به نابود سازی میراث فرهنگی می زند با این هدف که هر ان چیزی را که  جهانی متفاوت از جهان تخریب گران را نمایندگی می کند از بین ببرد. به تعبیر خانم دادستان این نابود سازی ها نابود ساختن تفاوت ها و هویت و ارزش هایی است که مردمی بدان متعلق هستند. 

خانم دادستان با اشاره به تاریخ غنی شهر تیمبوکتو عنوان داشت که این شهر در گسترش اسلام در آفریقا نقش اساسی داشته است و یکی از پایتخت های معنویت و عقلانیت در آفریقا بوده است. فاتو بن سودا در ادامه به کارکردهای گسترده آرامگاه های تخریب شده اشاره نمود. به گفته وی این آرامگاه ها که برای بزرگداشت یاد آنانی که به مردم تیمبوکتو خدمت کرده بودند ساخته شده است شاهد و گواهی بر گذشته باشکوه تاریخ بوده است و گواهی بر نقش تاریخی شهر در گسترش اسلام و همچنین نمادی از همزیستی مسالمت آمیز چرا که هر کدام از این ارامگاه ها متعلق به فردی از تبار و گذشته مختلف بوده است. خانم دادستان همچنین به نقش این آرامگاه ها در زیست روزانه مذهبی مردم شهر نیز اشاره کرد. به گفته خانم بن سودا بنابر گفته شاهدان مردم حتی پس از تخریب این امکنه مذهبی برای عبادت بر سر خرابه ها حاضر می شده اند.

دادستان دیوان بر این مهم نیز تاکید کرد که «الفقی المهدی» که خود از تیمبوکتو بوده است به اهمیت این اماکن مذهبی نزد جامعه محلی آگاه بوده است. در ادامه خانم دادستان بر اهمیت حمایت از میراث و اموال فرهنگی تاکید نمود. به گفته فاتو بن سودا حمله به اموال فرهنگی حمله به یک جمعیت می باشد و امروزه چنین حملاتی به یک سلاح جنگی تبدیل شد است که سعی در نابود سازی کامل یک جمعیت از طریق انکار تاریخ و هویت ایشان دارد. همچنین خانم دادستان بر اهمیت اماکن فرهنگی و مذهبی در آشتی و التیام جوامع متاثر از جنگ در دوران گذار بعد از جنگ تاکید داشت چرا که به گفته وی این اماکن حس تداوم و رسیدن به آینده از راه گذشته را القا می کنند.

دادستان دیوان همچنین با اشاره به داوطلبانه بودن پذیرش مسوولیت توسط «الفقی المهدی» بر تاثیر مثبت آن در تسریع فرایند دادرسی که در نهایت به نفع قربانیان است اشاره کرد و در انتها خطاب به دادرسان افزود که رای و قضاوت شما مورد انتظار است، از کوچه های کهن تیمبوکتو تا سراسر مالی و تا چهار گوشه جهان.