انتشار گزارش کمیسیون تحقیق شورای حقوق بشر ملل متحد راجع به غزه

«شورای حقوق بشر» سازمان ملل متحد در جولای سال ۲۰۱۴ میلادی، با تصویب «قطعنامه» ای تصمیم گرفت تا یک «کمیسیون تحقیق بین المللی مستقل با هدف انجام تحقیقات نسبت به تمام نقض های حقوق بشر دوستانه و حقوق بشر در سرزمین های اشغالی فلسطین»، به خصوص نوار غزه و در زمانه تهاجم سال ۲۰۱۴ رژیم اسراییل به این منطقه تحت عنوان حملیات «لبه حمایتی»، تشکیل بشود.

این کمیسیون در ابتدا به ریاست پرفسور «ویلیام شیبث» اداره می شد که پس از مدتی بواسطه فشارهای برخواسته از طرف اسراییلی مجبور به استعفای از سمت خود گردید. سرانجام، پس از گذشت نزدیک به یکسال از صدور قطعنامه شورای حقوق بشر ملل متحد،  کمیسیون تحقیق اسقرار یافته، گزارش خود را منتشر نمود.

این گزارش بحران اصلی سال ۲۰۱۴ میلادی را، عملیات «لبه حمایتی» اسراییل علیه «نوار غزه» می داند که از طریق هوا و زمین صورت پذیرفت. پیامد این حمله کشته شدن ۲۲۵۱ فلسطینی، شامل ۲۹۹ زن و ۵۵۱ کودک و مجروح شدن ۱۱۲۳۱ فلسطینی شامل ۳۵۴۰ زن و ۳۴۳۶ کودک بود. ۱۰ درصد از این مجروحان نیز مبتلا به معلولیت دایمی شدند.  این در حالی است که بنابر این گزارش، بنا بر داده های صادر شده اما اثبات نشده از سوی طرف اسراییلی، طرف اسراییلی در این جنگ ۵۱ روزه متحمل از دست دادن ۶۷ سرباز و حدود ۱۶۰۰ مجروح شده است.

بنابر این گزارش نیروهای اسراییلی به دلیل هدف قرار دان «شهروندان غیر نظامی» به خصوص ساکن در سکونت گاه های غیر نظامی و همچنین عدم رعایت اصول حقوق بشر دوستانه مانند «اصل تمییز» اهداف نظامی از غیر نظامی، اصل «تناسب» و اصل «احتیاط»، در معرض اتهام ارتکاب جرایم جنگی می باشد. به عنوان نمونه، نیروهای اسراییلی با حمله هوایی به ۱۵ ساختمان مسکونی موجب کشته شدن ۲۱۶ شهروند غیر نظامی شامل ۱۱۵ کودک و ۵۰ زن شدند.

در این گزارش اشاره شده است که «زمان بندی» حملات به منازل مسکونی که عمدتا در هنگام «سحر» و یا «افطار» بوده است به گونه ای انتخاب شده بود که احتمال جمع شدن افراد بیشتر از یک خانواده در موقع حمله افزایش پیدا کند. این در حالی است که بنابر نظر نویسندگان این گزارش، حمله قرار دان «مستقیم» و قاصدانه یک منزل مسکونی در غیاب یک هدف نظامی معین نقض اصل «تمییز» و تشکیل دهنده جرم جنگی می باشد.کمیسیون تحقیق شورای حقوق بشر در گزارش خود فراوانی حمله به منازل مسکونی را نشانگر وجود یک «خط مشی» و سیاست رسمی مبنی بر هدف قرار دادن این اهداف غیر نظامی قلمداد کرده است.

گزارش کمیسیون تحقیق با اشاره به ادعای رژیم اسراییل مبنی بر «هشدار باش» به ساکنان نوار غزه پیش از حمله به منازل مسکونی اعلام می دارد که این هشدار که در بیشتر مواقع مبتنی بر رویه موسوم به « پشت بام زدن» بوده است یک هشدار موثر محسوب نمی شود به خصوص انکه در بیشتر مواقع متعاقب این هشدار که از طریق تیرباران پشت بام ها صورت می پذیرد، فرصت کم و ناکافی برای ترک محل حمله وجود دارد.

در بخشی از این گزارش، با اشاره به حمله زمینی ارتش اسراییل به مناطقی از نوار غزه آمده است که کوچکی مناطق تحت حمله از یک سو و گستردگی اثر تخریبی تسلیحات استفاده شده شامل گلوله های تانک و فراوانی تعداد آن ها تا آن حد بوده است که هیچ نقطه ایمنی برای پناه گرفتن در مناطق تحت حمله وجود نداشته است و همین امر موجب شده بود که برخی از فلسطینان علی رغم هشدار پیشینی خانه های خود را ترک نکنند چرا که هیچ نقطه امنی برای پناه گرفتن باقی نمانده بود.

تهیه کنندگان گزارش کمیسیون تحقیق، در بخشی از گزارش خود به اظهارات مقامات رژیم اسراییل نیز اشاره می کنند که تمام ساکنان نوار غزه را یک هدف مشروع نظامی تلقی کرده و نیروهای نظامی خود را نسبت به هدف قرار دادن آن ها مامور کرده بودند. گزارش کمیسیون تحقیق با رد این نگرش و استدلال، عدم ترک مناطق تحت حمله توسط ساکنان نوار غزه را دلیل موجهی برای رفع  تکالیف رژیم اسراییل در رعایت حقوق بشر دوستانه ندانسته است.

این گزارش با اشاره به مواردی از استفاده از مناطق مسکونی جهت اقدام نظامی از سوی گروه های مبارز فلسطینی، علاوه بر اجتناب ناپذیر دانستن مواردی از آن ها، وجود این تخلف را رافع مسوولیت اسراییل در التزام به حقوق بین الملل ندانسته است.

همچنین در اشاره به نقض های احتمالی صورت گرفته از سوی طرف فلسطینی، مهمترین مورد مورد اشاره حفر تونل های مخفی بوده است که موجب استرس و عدم آرامش ساکنان اسراییل شده بوده است. اعدام بدون محاکمه برخی از متهمان به جاسوسی و خبرچینی برای اسراییل نیز از دیگر اتهامات معدود متوجه به طرف فلسطینی است که در این گزارش ذکر شده است.

علاه بر نوار غزه، بخشی از گزارش کمیسیون تحقیق شورای امنیت به نقض حقوق بشر از سوی رژیم اسراییل در کرانه باختری اختصاص دارد. از جمله موارد مورد اشاره در این گزارش، افزایش استفاده از تیر جنگی در سرکوب تظاهرات و اعتراضات مردم فلسطین در کرانه باختری و افزایش بازرسی ها و ممنوعیت های تردد می باشد.

گزارش کمیسیون حقوق بشر، در پایان با اشاره به حاکمیت فرهنگ بی کیفری خواهان شکسته شدن این امر به خصوص از سوی طرف اسراییلی می باشد. همچنین گزارش به عدم همکاری رژیم اسراییل در انجام تحقیقات کمیسیون و به خصوص عدم اجازه ورود به مناطق اشغالی فلسطین بارها اشاره می نماید. همچنین طرف فلسطینی به همکاری با دیوان کیفری بین المللی در انجام فرایند ارزیابی مقدماتی توصیه شده است.

این دومین کمیسیون تحقیقی است که از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل جهت رسیدگی به تهاجم رژیم اسراییل به نوار غزه تاسیس شده است. پیش از این در جریان عملیات سال ۲۰۰۹ میلادی اسراییل علیه نوار محصور غزه،‌ کمیسیون دیگری از سوی شورای حقوق بشر به ریاست «قاضی گلدستون» تشکیل شد که گزارش نهایی آن با قاطعیت بیشتری به محکومیت اسراییل پرداخته بود.

برای خوانش گزارش کامل به این لینک مراجعه کنید.