تایید رویکرد شعبه پیش‌دادرسی به مشارکت قربانیان در فرایند دادرسی دیوان کیفری بین المللی

شعبه تجدیدنظر دیوان کیفری بین‌المللی در ۲۳ شهریورماه، با رد درخواست تجدیدنظر محمد سعید عبدالکانی تصمیم شعبه دوم پیش‌دادرسی در ارتباط با نحوه ارزیابی درخواست قربانیان جهت مشارکت در دادرسی را تایید کرد. وکلای متهم اعتراض کرده بودند شعبه پیش‌دادرسی "می‌بایست" کپی تمامی درخواست‌های قربانیان را به طرفینی که حق پاسخگویی به آن را دارند، ارسال می کرده است. متعاقب تجدید نظرخواهی متهم، شعبه تجدیدنظر به ارزیابی این مساله پرداخت که آیا رویکرد اتخاذ شده توسط شعبه دوم پیش‌دادرسی مبنی بر ارائه درخواست قربانیان برای مشارکت به دادستان و همچنین وکلای متهم دادرسی مطابق با قاعده 89 (1) قواعد آیین دادرسی و ادله دیوان کیفری بین‌المللی می‌باشد یا خیر.
برابر با این قاعده، قربانیان به منظور مشارکت در دادرسی و بیان دیدگاه‌ها و نگرانی‌های خود، کتبا درخواست خود را را تحویل دبیرخانه دیوان می‌دهند تا دبیرخانه آن را به شعبه مربوطه ارسال کند. علاوه بر این، دبیرخانه نسخه‌ای از این درخواست را به دادستان و وکلای مدافع می‌دهد. استثناء وارد بر این قاعده زمانی است که انجام چنین کاری، مغایر حقوق متهم باشد و محاکمه عادلانه وی را به خطر بندازد. در این راستا، ایجاد تعادل و تناسب میان منافع طرفین، بر عهده شعبه مربوطه می‌باشد. رویکرد شعبه پیش‌دادرسی که پیشتر در پرونده‌های ناتاگاندا، الحسن و عبدالرحمن نیز مورد استفاده قرار گرفته بود، آن است که دبیرخانه پس از بررسی درخواست‌های قربانیان جهت شرکت در دادرسی، با توجه به قاعده ۸۹ و دیگر معیارها، درخواست‌کننده‌ها را به سه گروه مختلف تقسیم کند: کسانیکه قربانی هستند، کسانیکه قربانی نیستند و کسانیکه دبیرخانه به هردلیلی نمی‌تواند به وضوح مورد ارزیابی قرار دهد. در پرونده در دست، دبیرخانه تمامی درخواست‌ها را به شعبه پیش‌دادرسی ارسال داشت با این تفاوت که درخواست‌های گروه سوم را کمی مورد ویرایش قرار داد. برای تشخیص آنکه این رویکرد مناسب می‌باشد یا خیر، شعب می‌بایست شرایط خاص هر پرونده را مورد توجه قرار دهند و محتاطانه بین منافع طرفین از جمله منفعت وکلا به بررسی و یا در صورت لزوم اعتراض به پذیرش مشارکت قربانیان، رفاه جسمی و روانی و حریم خصوصی قربانیان، لزوم حصول اطمینان از هدف‌مند بودن مشارکت قربانیان و موثر و سریع بودن روند دادرسی تناسب برقرار کنند. از این رو، شعبه تجدیدنظر اظهار داشت که رویکردی که شعبه پیش‌دادرسی اتخاذ کرده است، یک ابزار مناسب برای اطمینان از انصاف و تسریع در رسیدگی می‌باشد و در عین احترام به حقوق مظنون/متهم است.
محمد سعید عبدالکانی، تبعه کشور آفریقای جنوبی و از فرماندهان گروه موسوم به سلکا، متهم به ارتکاب جنایات علیه بشریت از رهگذر شکنجه، آزار، محرومیت شدید دیگری از آزادی، ناپدیدشدن اجباری و ارتکاب سایر اقدامات غیرانسانی و جنایات جنگی از رهگذر شکنجه و رفتار ظالمانه می‌باشد. او در 24 ژانویه سال 2021 میلادی توسط مقامات آفریقای جنوبی در پی صدور حکم بازداشت دیوان در 7 ژانویه سال 2019 میلادی، تسلیم دادگاه شد. جلسه تایید اتهامات وی در 12 اکتبر سال 2021 میلادی برگزار خواهد شد.



لینک مطلب:   http://www.icicl.org/details.asp?id=624